Karta oceny ryzyka zawodowego

Ocena ryzyka zawodowego to podstawowy obowiązek każdego pracodawcy wynikający z przepisów prawa. Prawidłowo przeprowadzona analiza zagrożeń pozwala zapobiegać wypadkom przy pracy oraz chorobom zawodowym. Jednym z najważniejszych elementów tego procesu jest arkusz oceny ryzyka zawodowego, który zawiera szczegółową dokumentację dotyczącą identyfikacji zagrożeń, ich oceny oraz działań profilaktycznych. W tym artykule wyjaśnimy, czym jest arkusz oceny ryzyka zawodowego, jakie elementy powinien zawierać oraz jakie są najważniejsze regulacje prawne dotyczące jego sporządzania.

Obowiązek przeprowadzania oceny ryzyka zawodowego wynika z:
- Kodeksu pracy (art. 226) – pracodawca ma obowiązek ocenić i dokumentować ryzyko zawodowe oraz informować o nim pracowników.
- Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
- Normy PN-N-18002:2011 – dotyczącej zasad szacowania ryzyka zawodowego i metod jego oceny. - Dyrektywy Rady 89/391/EWG – w sprawie wprowadzania środków w celu poprawy bezpieczeństwa i zdrowia pracowników.

Arkusz oceny ryzyka zawodowego to dokument, który zawiera informacje na temat zagrożeń występujących na danym stanowisku pracy oraz sposobów ich minimalizacji. Jego celem jest identyfikacja ryzyka, ocena jego poziomu oraz wdrożenie środków zapobiegawczych.
Dokument ten powinien być regularnie aktualizowany – zwłaszcza w przypadku wprowadzenia nowych procesów technologicznych, zmiany organizacji pracy lub wystąpienia wypadków.

Każdy arkusz oceny ryzyka zawodowego powinien zawierać następujące informacje:
- Nazwa stanowiska pracy – określenie, dla jakiego stanowiska sporządzana jest ocena.
- Opis wykonywanych czynności – szczegółowe zadania realizowane przez pracownika.
- Identyfikacja zagrożeń – lista możliwych zagrożeń dla zdrowia i życia.
- Osoby narażone na ryzyko – określenie, kto może być narażony na niebezpieczeństwo (np. operator maszyn, pracownik biurowy).
- Metody oceny ryzyka – stosowane narzędzia do szacowania ryzyka, np. metoda PHA, Risk Score, PN-N-18002.
- Poziom ryzyka – określenie skali ryzyka (niskie, średnie, wysokie) i jego akceptowalności.
- Działania profilaktyczne – propozycje środków minimalizujących ryzyko (np. szkolenia BHP, środki ochrony indywidualnej). - Termin i częstotliwość przeglądów – informacje o planowanej aktualizacji oceny ryzyka.
- Podpisy osób odpowiedzialnych – zatwierdzenie dokumentu przez pracodawcę lub specjalistę ds. BHP.

Ocena ryzyka zawodowego może być przeprowadzana za pomocą różnych metod. Do najczęściej stosowanych należą:
- PN-N-18002 – metoda polskiej normy określająca systematyczne podejście do oceny ryzyka.
- Risk Score – metoda oparta na ocenie prawdopodobieństwa i skutków zagrożenia.
- PHA (Preliminary Hazard Analysis) – analiza wstępna zagrożeń.
Każda z tych metod pozwala określić poziom ryzyka i dobrać odpowiednie środki zaradcze.

Arkusz oceny ryzyka zawodowego powinien być aktualizowany w następujących sytuacjach:
- Wprowadzenie nowych technologii lub zmiana procesów pracy.
- Zatrudnienie nowych pracowników lub zmiana zakresu ich obowiązków.
- Wystąpienie wypadków przy pracy lub zdarzeń potencjalnie niebezpiecznych.
- Wprowadzenie nowych regulacji prawnych dotyczących BHP.
- Zmiana warunków środowiskowych, które mogą wpłynąć na bezpieczeństwo pracy.

Czy każdy pracodawca musi sporządzać arkusz oceny ryzyka zawodowego?

Tak, każdy pracodawca ma obowiązek przeprowadzenia i dokumentowania oceny ryzyka zawodowego dla wszystkich stanowisk pracy.

Jak często należy aktualizować ocenę ryzyka?

Nie ma jednoznacznie określonej częstotliwości, ale zaleca się jej przegląd przynajmniej raz do roku lub po każdej istotnej zmianie w organizacji pracy.

Czy pracownicy muszą zapoznać się z arkuszem oceny ryzyka?

Tak, pracodawca ma obowiązek poinformować pracowników o ryzyku zawodowym i sposobach jego minimalizacji.

Jakie są konsekwencje braku oceny ryzyka zawodowego?

Brak dokumentacji może skutkować sankcjami ze strony Państwowej Inspekcji Pracy, a także zwiększa ryzyko wypadków i roszczeń pracowniczych.

Czy ocena ryzyka zawodowego jest obowiązkowa dla jednoosobowej działalności gospodarczej?

Jeżeli przedsiębiorca nie zatrudnia pracowników, to nie ma obowiązku sporządzania oceny ryzyka.

Czy arkusz oceny ryzyka zawodowego musi być w formie papierowej?

Nie, dokumentacja może być prowadzona elektronicznie, o ile zapewniona jest jej dostępność i integralność.

---

Arkusz oceny ryzyka zawodowego to kluczowy dokument w każdej firmie, który pozwala zapewnić bezpieczeństwo pracowników i zgodność z przepisami prawa. Regularne przeprowadzanie analizy ryzyka oraz wdrażanie środków profilaktycznych minimalizuje ryzyko wypadków i poprawia warunki pracy. Pracodawcy powinni pamiętać o systematycznej aktualizacji dokumentacji oraz informowaniu pracowników o możliwych zagrożeniach. Dzięki odpowiedniemu podejściu do oceny ryzyka zawodowego można nie tylko spełnić obowiązki prawne, ale przede wszystkim zadbać o zdrowie i komfort pracy całego zespołu.

---

Zachęcam do zapoznania się z naszą ofertą dotyczącą BHP!

---